
Bron: VI PRO
De sportieve crisis bij Heracles Almelo heeft het kookpunt bereikt. Trainer Bas Sibum en technisch directeur Nico-Jan Hoogma ruimen het veld na de negende nederlaag in tien speelrondes. Zaterdag bezorgde FC Volendam de Almeloërs de volgende pijnlijke episode in een tot nu toe dramatisch seizoen. Een reportage over hoge nood, een kribbige coach en een zondebok in het palingdorp.
Het Kras Stadion in Volendam is druk bezig met feesten. Het is zaterdagavond en de lokale club heeft voor het eerst in een maand weer een overwinning behaald. Aan de andere kant van het veld lopen elf andere spelers in een zwart-wit outfit met lood in de schoenen naar het uitvak, terwijl de spelers van Volendam worden geprezen. De fans van Heracles Almelo waren al vóór het laatste fluitsignaal gestopt met het steunen van hun team. In hun ogen waren ze dat namelijk niet waard. ‘Schaam je kapot, klinkt het.
Wanneer die teksten van monden van supporters uitkomen, besef je hoe laat het is bij een voetbalclub: het is een tijd van crisis. Heracles heeft net met 3-0 verloren van FC Volendam. Na een kort applaus om de mensen te bedanken voor hun aanwezigheid, gaan de spelers van Heracles snel terug naar de catacomben. Menig speler slaakt daar een zucht en verdwijnt daarna de kleedkamer in. Zodra ik in Almelo ben teruggekeerd, zijn de teksten weer te horen. Een groep woedende fans verwelkomt de spelersbus's nachts. Ze scanderen leuzen en voeren gesprekken met de directie en spelers zoals Thomas Bruns. De Eredivisie is tien speelrondes onderweg en Heracles Almelo heeft precies drie punten gepakt. De nederlaag in Volendam is de negende van dit seizoen. Met een doelsaldo van -23 beleeft Heracles de slechtste seizoenstart ooit in de Eredivisie. Er zijn fijnere tijden geweest om supporter te zijn van zwart en wit.
Laten we terugkeren naar vrijdag, een dag voor de confrontatie tussen Volendam en Heracles. Wie's middags door het Asito Stadion wandelt, heeft niet het gevoel dat de druk bij Heracles hoog is. Bij de hoofdingang van het stadion is het bijzonder kalm. Spelers lopen rond het middaguur van de eetzaal naar de kleedkamer. Drie jonge fans houden sommige mensen vast door hun handtekeningenlijstje te voltooien. Een briefje of een foto, ze ontvangen alles wat ze nodig hebben.
Hoe anders is de sfeer vijf dagen daarvoor. Heracles maakt zich als hekkensluiter van de Eredivisie geen enkele illusie voor de thuiswedstrijd tegen Feyenoord. Toch mondt de middag uit in een nieuw dieptepunt van dit seizoen. Heracles begon al dramatisch aan het seizoen en boekte pas in speelronde zeven tegen Sparta Rotterdam (3-0) de eerste overwinning. Het spel is niet toereikend en de resultaten evenmin, hoe zwaar het programma van de Almeloërs ook is. Dat de malaise nog niet voorbij is, blijkt als Feyenoord op bezoek komt. Een foute pass van Alec Van Hoorenbeeck, die zo Ayase Ueda in staat stelt om de score te openen, is het startschot voor een erbarmelijke middag voor zwart en wit.
© Pro Shots
Heracles geeft die dag cadeautjes weg aan de Rotterdammers. Timo Jansink, die zijn Eredivisie-debuut maakt op voorspraak van Sibum, kan al grabbelend de 0-2 niet voorkomen. Ueda maakt er vervolgens 0-3 en 0-4 van zonder dat iemand van Heracles hem in de weg staat. De teller van Feyenoord stokt uiteindelijk bij zeven. Het optreden van de club uit Almelo is zó slecht dat het eigen publiek er cynisch van wordt. Een supporter besluit om op ludieke wijze langs de kant aan de warming-up te beginnen, terwijl anderen juichen bij een simpele pass of ‘tien, tien, tien’ roepen bij de zoveelste Rotterdamse goal. Beide helften worden afgesloten met een striemend fluitconcert. Heracles staat voor paal op eigen veld.
Vijf dagen later schuift Sibum aan voor zijn wekelijkse praatje met de pers. Bij de eerste vraag van het journaille zucht de trainer al diep. ‘Wat was de les van de wedstrijd tegen Feyenoord?’ Veel zin om terug te blikken blijkt Sibum niet te hebben. ‘Volgende vraag’, begint hij kortaf. ‘Wat moet ik erover zeggen? We kunnen het hebben over techniek, tactiek of instelling, maar als we persoonlijke fouten maken, wat is dan de les? De ene keer maakt Pietje een fout, dan Jantje en dan Klaasje. Dan sta je met 0-3 achter en loopt het bij je vandaan als speler. Dat is lastig in te schatten als je dat gevoel niet kent, maar het is wel logisch.’
Sibum volgt naar eigen zeggen geen sociale media en leest geen kranten of websites. Toch is hij net als een week eerder kribbig over artikelen die over Heracles in de media verschijnen. De kritiek dat de 0-1 van Feyenoord voortkomt uit de korte opbouw van zijn ploeg doet hij af als ‘complete kolder’. ‘Ik hoorde dat jullie er ook iets over hadden geschreven. De rechtsbuiten van Feyenoord zette druk op Alec, waardoor onze linksback vrijkwam. Ajdin Hrustic zag dat en wilde combineren, maar de pass van Alec was niet goed. Het had niks met extreem willen opbouwen te maken. Het is gewoon een simpele bal die totaal verkeerd gaat. Er is niemand in onze staf die zegt dat we ten koste van alles moeten opbouwen.’
De selectie en staf van Heracles komen op maandag, een dag na de wedstrijd tegen Feyenoord, bij elkaar voor de nabespreking. Die duurt iets langer en is een stuk ongezelliger dan normaal. Er vallen harde woorden. ‘Dat was even pittig, maar het was wel een goed gesprek’, vertelt aanvoerder Damon Mirani. ‘Het is goed voor het verwerkingsproces. Dinsdag waren we vrij en woensdag stond er een frisse groep. Maar goed, we kunnen veel lullen: als het niks oplevert, hebben we er weinig aan. We moeten het op het veld laten zien.’
Volgens de captain zakte Heracles al in de eerste helft als een kaartenhuis in elkaar bij de goals van Feyenoord. ‘Hoe wij die goals weggeven en reageren na een tegenslag, dat was gewoon niet oké’, vervolgt Mirani. Het cynisme vanaf de tribunes is voor hem nog het pijnlijkst. ‘Kijk, ik kan het hebben als iemand langs het veld warmloopt. Daar zie ik de humor wel van in. Ik snap ook de frustratie van supporters. Maar “tien, tien, tien” roepen of “oeh” als Feyenoord een kans mist, dat snap ik niet. Ik snap de onvrede en de frustratie, maar het helpt ons niet.’
© Pro Shots
De clubleiding van Heracles staat in de dagen na de wedstrijd tegen Feyenoord als een blok achter Sibum, die bij de achterban de gebeten hond is. Verschillende supportersgroeperingen eisen actie van de directie, maar die is dat niet van plan. Technisch directeur Nico-Jan Hoogma heeft nog altijd alle vertrouwen in Sibum en zegt tegen lokale media dat ‘de competitie nu begint’. ‘Dat hebben we spreekwoordelijk tegen elkaar gezegd’, beaamt Mirani.
Hij vervolgt: ‘Ik hoorde tijdens de wedstrijd ook spreekkoren over de trainer. Het hoort erbij in het voetbal. De trainer is eindverantwoordelijk en als de resultaten minder zijn, dan gebeurt zoiets. Feit is dat je als trainer ook niet alles in de hand hebt. De spelers moeten het doen. Ik spreek vaak met de trainer. De visie die hij heeft, spreekt mij aan en daar staan we als groep achter. We moeten het alleen beter tot uiting brengen op het veld. Kijk, we trainen goed, maar daar heb je uiteindelijk niks aan als je geen punten pakt. Kun je beter klote trainen, maar wel de punten pakken.’
Sibum weet ondertussen heus wel dat de druk erop staat bij Heracles. Hoe veel vertrouwen de leiding ook in hem heeft, als zijn ploeg telkens niet wint, kost de trainer dat uiteindelijk de kop. ‘Het is niet gek dat er druk op staat’, vindt de oefenmeester. ‘We zijn profs. Iedereen weet dat het water ons tot aan de lippen staat. Als je onderaan staat, moet je wedstrijden winnen. Zo simpel is het. Dat is voor niemand een verrassing. We moeten vertrouwen gaan tanken. De grap is dat het er over een week heel anders uit kan zien, want zo gaat het ook in het voetbal. Het zit dicht bij elkaar en dan zouden we hier ook op een andere manier zitten. Maar goed, het moet eerst gebeuren.’
De trainer beroept zich opnieuw op het lastige programma dat Heracles in de eerste maanden had. ‘We treffen nu ploegen die normaal gesproken gelijkwaardig zijn aan ons. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we die nog niet gek veel hebben gehad tot nu toe. We moeten laten zien wat we kunnen en wat we waard zijn. Het is vervelend dat we met zo’n wedstrijd tegen Feyenoord die serie in moeten, maar het is niet anders. Nu moeten we de punten gaan pakken. We hebben elkaar in de ogen aangekeken en een streep gezet onder de eerste negen wedstrijden.’
Met het water tot aan de lippen reist Heracles een dag later toepasselijk naar het vissersdorp. Daar heeft Sibum een tactisch foefje in petto. Heracles speelt tegen Volendam immers niet met vier verdedigers, maar met drie. Of vijf, als de bal voor de tegenstander is. Mirani en Van Hoorenbeeck worden centraal vergezeld door routinier Mike te Wierik, terwijl Mesik fungeert als wingback. Verrassend genoeg krijgt Bryan Limbombe die rol aan de andere kant toebedeeld. Voorin starten Jizz Hornkamp en Luka Kulenovic voor het eerst dit seizoen samen in de basis.
Alle wijzigingen ten spijt komt Heracles zwak over in de eerste helft. De Almeloërs hopen met 0-0 de rust te halen, maar dat lukt niet doordat de tegenstander voor de zoveelste keer dit seizoen scoort uit een spelhervatting. Nordin Bukala staat compleet vrij en tikt binnen bij de tweede paal. Vlak na rust volgt een nieuwe tik als Yannick Leliendal van afstand raak schiet. Mario Engels doet daarna iets terug namens Heracles, maar door die treffer gaat een streep vanwege buitenspel. Engels grijpt vervolgens de hoofdrol door met een schwalbe tegen zijn tweede gele kaart aan te lopen. Aurelio Oehlers maakt daarna een einde aan de wedstrijd met de derde Volendamse treffer. Ook de must-win is voor Heracles een not-win.
© Pro Shots
Na de wedstrijd zoekt Hornkamp een rustig plekje op in de spelerstunnel van het Kras Stadion. Met enige frustratie haalt hij de tape van zijn enkels. ‘Ongelooflijk’, verzucht hij. ‘Echt ongelooflijk…’ De spits is boos. Dat Heracles verliest, maar ook dat ploeggenoot Engels voor de tweede keer een schwalbe maakte. De eerste levert geen geel op, al krijgt hij die kaart later alsnog vanwege een wegwerpgebaar naar scheidsrechter Danny Makkelie. De duikeling in de tweede helft betekent rood, waardoor Heracles met tien man helemaal niets meer te vertellen heeft en ook nog de 3-0 om de oren krijgt.
Bij Sibum komt de stoom uit de oren. De trainer is woedend. Niet vanwege het zwakke optreden van zijn ploeg, maar om de rode kaart van Engels. ‘Ik ben zeer, zeer teleurgesteld en heel erg boos over deze actie. Een kaart voor protesteren en een voor een schwalbe, daar zit de boosheid en frustratie in. Dit is onacceptabel. Het heeft ook niks met druk of spanning te maken, maar wel met logische dingen doen en je kop erbij houden. Ik sta altijd voor mijn spelersgroep, ten koste van alles. Als ze persoonlijke fouten maken, dan gaat mijn kop er eerder af dan bij hen. Maar dit is zó kwalijk. Mario laat het hele team en de hele club in de steek.’
Sibum ziet de rode kaart als een cruciaal moment in de wedstrijd, hoewel Heracles op dat moment al met 2-0 achter staat en niet bijster veel creëert. Het beeld van een defensief broos en aanvallend onmachtig team neemt Heracles niet weg in Volendam. Ook de tactische omzetting van Sibum haalt bijzonder weinig uit. Limbombe en Mesik spelen onwennig als wingback, het centrum wordt er met drie man niet stabieler op en voorin lopen Hornkamp en Kulenovic elkaar vooral in de weg. ‘Ik was wel tevreden over hoe het liep, tot we de 1-0 tegen kregen’, oordeelt Sibum. Toch is het zo dat Volendam tot de openingstreffer meer schoten en meer Expected Goals noteerde. Opnieuw lukt het Heracles te weinig om vooruit te voetballen en echt tot aanvallen te komen. Zo langzamerhand is het de vraag wat de aanknopingspunten zijn in Almelo.
Hornkamp heeft ook een rotsvast vertrouwen in Sibum. De spits neemt het na de wedstrijd in Volendam nadrukkelijk op voor de trainer, die het bij terugkomst in Almelo te verduren krijgt. De supporters die de bus opwachten, eisen het vertrek van Sibum. Voor hen is de maat vol, maar volgens Hornkamp is er binnen de spelersgroep vertrouwen. ‘Dankzij hem heb ik heel veel plezier teruggekregen. Ik heb het een tijd heel lastig gehad en deze trainer heeft me heel erg geholpen. Ik denk oprecht dat iedereen in de kleedkamer ook vertrouwen in hem heeft. Als spelers moeten we hem meer belonen. Nu laten we hem in de steek.’
Dat spelers als Mirani en Hornkamp publiekelijk achter hun trainer gaan staan, doet Sibum niet veel. ‘Ik weet wat de jongens over mij denken. Of ze mij een goede of een slechte trainer vinden en een goed of een slecht mens. Ik weet hoe we samenwerken. Als je nu de kleedkamer in loopt, zal niemand zeggen dat de trainer er per direct uit moet. Daarover is geen enkele twijfel binnen de groep. Maar goed, dan moet je in de kleedkamer zijn. Dit soort dingen moet je niet aan mij vragen.’
Sibum ziet in ieder geval nog aanknopingspunten. Vragen over conclusies trekken hoef je de trainer van Heracles niet te stellen. ‘Waarom zou ik de handdoek in de ring werpen? Ik snap de vraag, want in deze situatie moeten jullie die stellen, maar er is geen enkele reden voor. Er is deze week ook geen moment geweest waarop ik heb gezegd: weet je wat we doen? We gaan zaterdag naar Volendam en daar pakken we twee gele kaarten, eentje voor protesteren en eentje voor een schwalbe. Dat is niet hoe wij werken. Op sommige dingen heb je als trainer invloed en op andere dingen niet. Ik vraag ook niet om twee gele kaarten. Wat de clubleiding ervan vindt, moet je aan hen vragen. Ik ben geen Jomanda. Gelukkig hoef ik daarover niet na te denken.’
Sibum werpt de handdoek die zaterdag niet, maar een dag later wordt het voor hem gedaan. De raad van commissarissen besluit in te grijpen en neemt per direct afscheid van de trainer. Hoogma is aanwezig bij de vergadering van het bestuursorgaan en kondigt aan eveneens te vertrekken. Hij is immers verantwoordelijk voor de selectie en de aanstelling van Sibum. Tot het laatste moment had hij vertrouwen in de trainer. Sibum sneuvelt al na vier maanden. ‘Deze beslissing is ingegeven door de resultaten’, vertelt voorzitter Hans Morsink. ‘Wij wilden tegen FC Volendam een passende reactie zien, maar die is uitgebleven. Wij zagen te weinig aanknopingspunten.’
Voor Hoogma komt er een einde aan een lang dienstverband. Eerst als speler, daarna als algemeen directeur en na een periode bij de KNVB ook als technisch directeur. Zonder Hoogma en zonder Sibum gaat Heracles op jacht naar vertrouwen, beter voetbal en de broodnodige punten.